Samochód po zmarłym, aspekty prawne, możliwe warianty

Po śmierci właściciela pojazdu mamy do wyboru dwie drogi postępowania z samochodem, 

w zależności od tego czy zmarły pozostawił po sobie testament czy nie. 

Jeśli tak, to wówczas, niezbędne będzie formalne potwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu w sądzie rejonowym (właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego), lub szybciej możemy to zrobić poprzez notarialne poświadczenie dziedziczenia (u notariusza).

Poświadczenia u notariusza jest zwykle procesem zdecydowanie szybszym. 

Jednak w przypadku, gdy notariusz ma jakiekolwiek wątpliwości związane z dziedziczeniem, spadkobiercami, etc. to wówczas i tak przekieruje nas do sądu.

Notariusz ma bowiem prawo odmówić poświadczenia dziedziczenia jeśli na przykład nie będą przy nim obecni wszyscy spadkobiercy lub okaże się, że istnieją inne wcześniej otwarte/ogłoszone testamenty sporządzone przez zmarłego lub zmarły nie posiadał obywatelstwa polskiego.

Jeśli testamentu brak, to wówczas dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy, według której spadek dziedziczony jest w pierwszej kolejności przez małżonka i dzieci zmarłego, w przypadku zaś braku potomstwa – przez małżonka, rodziców i rodzeństwo. 

Również w tym przypadku poświadczenie nabycia spadku odbywa się przed sądem rejonowym lub u notariusza.

W przypadku jeśli w toku dziedziczenia ustawowego stajemy się właścicielem części pojazdu (na przykład ¼), wówczas musimy zdobyć od pozostałych współwłaścicieli zrzeczenia się ich części spadku i zwyczajnie ich spłacić. 

Według Kodeksu postępowania cywilnego rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów K.p.c.

Przerejestrowanie pojazdu, którego właściciel zmarł

Kiedy już posiadamy notarialne bądź sądowe poświadczenie o nabyciu spadku (pojazdu), wówczas oficjalnie możemy przerejestrować go w wydziale komunikacji w urzędzie miasta (lub starostwa powiatowego, w zależności od miejsca zamieszkania). Niezbędne tu będą następujące dokumenty:

Wniosek o rejestrację pojazdu

Dowód rejestracyjny

Dokument potwierdzający tożsamość

Dowód własność pojazdu (sądowe postanowienie o nabyciu spadku bądź notarialne poświadczenie dziedziczenia)

Kartę pojazdu (jeśli została wydana)

Śmierć właściciela pojazdu a ubezpieczenie OC

O ile ubezpieczenie AC oraz assitance wygasają automatycznie po upływie terminu zawartego w umowie z ubezpieczycielem lub po śmierci właściciela pojazdu, o tyle z OC sytuacja wygląda zgoła inaczej. Ubezpieczenie nie wygasa automatycznie – na spadkobierców zmarłego przechodzą prawa i obowiązki wynikające z zawartej wcześniej umowy. 

Polisy OC nie możemy też „przerwać” na czas trwania postępowania spadkowego, tak więc spadkobiercy zobowiązani są poinformować ubezpieczyciela o śmierci właściciela pojazdu i – jeśli polisa wygaśnie przed zakończeniem sprawy spadkowej – odnowić ją by zachować jej ciągłość. Kodeks cywilny stanowi iż do czasu podziały spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe, jeśli więc zaniedbają kwestię przedłużenia w odpowiednim momencie polisy OC, zapłacą karę do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Oczywiście jeśli postępowanie spadkowe zostanie sfinalizowane przed upływem terminu ważności polisy, wówczas nowy właściciel pojazdu ma prawo wypowiedzieć umowę u dotychczasowego ubezpieczyciela i zawrzeć nową w innym TU. 

Jeśli umowa nie zostanie wypowiedziana, wówczas ubezpieczyciel przeliczy składkę, dostosowując ją do nowego właściciela samochodu, z uwzględnieniem przysługujących mu zniżek bądź zwyżek lub automatycznie przedłuży poprzednią.

Nową polisą na AC, NNW oraz assistance zawrzeć można jeszcze przed zakończeniem postępowania spadkowego, z tym że odszkodowanie z tytułu ewentualnej szkody wypłacone zostanie przez ubezpieczyciela i tak dopiero po formalnym ustaleniu przynależności samochodu, a więc po finalizacji procesu spadkowego.

Umowę na polisę OC oficjalnie rozwiązać możemy wyłącznie w przypadku wyrejestrowania i zezłomowania odziedziczonego samochodu.

Wyrejestrowanie/zezłomowanie odziedziczonego samochodu

Jeśli chcemy pozbyć się niechcianego spadku w postaci samochodu, wówczas konieczne będzie zezłomowanie pojazdu na wybranej stacji demontażu, a następnie wyrejestrowanie go.

Te kroki przedsięwziąć możemy jednak wyłącznie po poświadczeniu u notariusza (lub w sądzie rejonowym) własności pojazdu.

Po przyjęciu pojazdu do kasacji właściciel otrzymuje: 

• zaświadczenie o przyjęciu pojazdu do Stacji Demontażu Pojazdów,
• unieważnienie dowodu rejestracyjnego,
• unieważnienie tablic rejestracyjnych,
• unieważnienie karty pojazdu (jeżeli była wydana).

W celu wyrejestrowania samochodu należy z zaświadczeniem o przyjęciu pojazdu do kasacji oraz tablicami rejestracyjnymi w ciągu 30 dni zgłosić się do właściwego wydziału komunikacji.

Z chwilą wydania zaświadczenia o przyjęciu pojazdu na złom przestaje obowiązywać opłata OC pojazdu. Jeżeli przedstawisz ubezpieczycielowi zaświadczenie o zezłomowaniu ze stacji demontażu i zaświadczenie o wyrejestrowaniu z wydziału komunikacji, otrzymasz zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Zwrot OC jest naliczany proporcjonalnie, z dokładnością co do dnia, od daty wyrejestrowania pojazdu.